Η ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑΣ

Η ειδικότητα της Κυτταρολογίας ξεκίνησε διεθνώς μετά το 1950. Ο ίδιος ο Γεώργιος Παπανικολάου και οι καθηγητές Νικόλαος Λούρος Μαιευτικής Γυναικολογίας και Δημήτριος Ελευθερίου της Παθολογικής Ανατομικής απεφάσισαν το 1962 η ειδικότητα της Κυτταρολογίας να είναι στην Ελλάδα κύρια και ανεξάρτητη (Βασιλικό Διάταγμα 304/1962 ΦΕΚ Α' 75/17.05.1962, ΠΔ 415/29.12.1994 και ΦΕΚ 4138/20.9.2018), εκτιμώντας ότι θα είναι ένα πολύ καλό διαγνωστικό μέσο στα χέρια των κλινικών ιατρών.
Ως κλινική εργαστηριακή ειδικότητα αποτελεί αντικείμενο των Ειδικών Κυτταρολόγων μόνο. Mε ελάχιστο κόστος, ανώδυνα και αναίμακτα, αποτελεί το μόνο αξιόπιστο μέσο πριν το χειρουργείο και την ιστολογική εξέταση.
Με την ευκαιρία του 8ου Πανελληνίου Κυτταρολογικού Συνεδρίου που ήταν αφιερωμένο στα 125 χρόνια από τη γέννηση του Γ.Ν. Παπανικολάου, ο επίσημα προσκεκλημένος Νομπελίστας Ιατρικής 2008 Γερμανός καθηγητής Harald Zur Hausen ανακηρύχθηκε Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κυτταρολογίας.

Η Κυτταρολογία έχει εφαρμογές

• Στην προληπτική ιατρική με το γνωστό τεστ Παπανικολάου, η εφαρμογή του οποίου έδωσε και δίνει παγκοσμίως τα γνωστά, αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα.

• Στην κλινική ιατρική με τη διαγνωστική κυτταρολογία, ανεκτίμητη βοήθεια των κλινικών - θεραπόντων ιατρών.

• Η εφαρμογή ανοσοκυτταροχημικών τεχνικών και μοριακών μεθόδων σε κυτταρολογικό υλικό συμβάλλει τα μέγιστα στο διαγνωστικό τμήμα αφενός και στο follow-up αφετέρου των ογκολογικών και όχι μόνο ασθενών, καθώς και στην πρόγνωση διαφόρων νοσημάτων.

• Στην πρόγνωση και παρακολούθηση ογκολογικών ασθενών μετά το χειρουργείο ή μετά την ακτινοθεραπεία - χημειοθεραπεία.

Για όλες αυτές τις εφαρμογές απαιτείται ο απαραίτητος τεχνικός εξοπλισμός που ολοένα εμπλουτίζεται με νέας τεχνολογίας μηχανήματα - εργαλεία.

Αντικείμενο μελέτης

Αποφολιδωτικά υλικά: πτύελα ,ούρα, γαστρικό υγρό, υγρά κοιλοτήτων, όπως πλευριτικό, ασκιτικό, αρθρικό, εγκεφαλονωτιαίο, περικαρδιακό ή υλικά πού λαμβάνονται απ' ευθείας από τα όργανα όπως επιχρίσματα: κολποτραχηλικά επιχρίσματα, αλλοιώσεων στοματικής κοιλότητας, θηλής μαστού, δέρματος, βλεννογόνων, αιδοίου, πρωκτού κ.λ.π.
FNAC ψηλαφητών ή μη αλλοιώσεων επιπολής οργάνων και αλλοιώσεων εν τω βάθει οργάνων (ΣτΕ 3471/2003): μαστός, θυρεοειδής, λεμφαδένες, σιελογόνοι αδένες, υποδόριος ιστός, δέρμα, πνεύμονας, μεσοθωράκιο, ήπαρ, πάγκρεας, οστά κλπ με την βοήθεια ή μη υπερήχων ή αξονικού τομογράφου
Υλικά μετά από ενδοσκοπήσεις όπως βρογχοσκόπηση, γαστροοισοφαγοσκόπηση, κυστεοσκόπηση, ERCP υπό την καθοδήγηση ή όχι απεικονιστικών μεθόδων
Εντυπώματα χειρουργικών παρασκευασμάτων ή κατά τη διάρκεια του χειρουργείου

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
FNAC: Υλικό αναρρόφησης με λεπτή βελόνη επιπολής και εν τω βάθει οργάνων, κυστικών ή συμπαγών βλαβών διαφόρων οργάνων, όπως: μαστός, θυρεοειδής, σιελογόνοι αδένες, λεμφαδένες, πνεύμονας, μεσοθωράκιο, ενδοκοιλιακά όργανα, οστά κ.λ.π. με τη βοήθεια ή μη απεικονιστικών μεθόδων.
ΑΠΟΦΟΛΙΔΩΤΙΚΗ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑ:
Υλικά:
πτύελα
υγρά κοιλοτήτων (πλευριτικό, ασκιτικό, αρθρικό, περικαρδιακό),
ENY,
επιχρίσματα κόλπου-τραχήλου μήτρας (test Παπανικολάου)
επιχρίσματα ενδομητρικής κοιλότητας
ούρα
έκκριμα θηλής μαστού και υγρό αναρρόφησης θηλής μαστού μετά από πρόκληση
επιχρίσματα δερματικών βλαβών
επιχρίσματα βλεννογόνων(στοματική κοιλότητα,λάρυγγας, φάρυγγας, αμυγδαλές, αιδοίου, πρωκτού κ.α.)
εντυπώματα χειρουργικών παρασκευασμάτων
έλεγχος φυλετικής χρωματίνης

ΥΛΙΚΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ:
Βρογχοσκόπηση (TBNA, βρογχική ψήκτρα, βρογχικό έκπλυμα, βρογχοκυψελιδικό έκπλυμα BAL για τη διάγνωση Διάμεσων Διάχυτων Πνευμονοπαθειών), γαστροοισοφαγοσκόπηση (γαστρικό υγρό, ψήκτρα βλαβών στομάχου, οισοφάγου), ERCP, κυστεοσκόπηση κλπ.

CELL BLOCK: εγκλεισμός ιζήματος σε παραφίνη

ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ.
PCR (Polymerase Chain Reaction Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης)
Παραλλαγές της PCR:
-Quantitative-Differential PCR
-Multiplex PCR
-Cycle-sequencing PCR
-Methylation PCR
-Mutagenesis PCR
-Real Time PCR
-In Situ PCR
- Reverce transcriptase (RT) PCR
-Long PCR
- ΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ:
υβριδισμός μοριακός με αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (in situ PCR)
υβριδισμός μοριακός στερεής φάσης (in situ hybridization)
υβριδισμός FISH ( φθορισμός in situ)
υβριδισμός CISH
- ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ (ΑΝΟΣΟ-) ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑ
Κυτταρομετρία ροής
Ανάλυση εικόνας
(η κύρια εφαρμογή είναι η DNA ploidy και η ανάλυση κυτταρικού κύκλου)

ΜΟΡΙΑΚΗ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑ - ΜΟΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ

ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗ

ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΕΙΑ: ανίχνευση προγνωστικών και διαγνωστικών δεικτών.

ΤΗΛΕΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑ

ΓΕΝΙΚΑ Η Κυτταρολογία αποτελεί ειδικότητα του εργαστηριακού τομέα αν και στην ουσία είναι μία κλινικοεργαστηριακή ειδικότητα με καλές εργασιακές συνθήκες και σαφές κλινικό και ερευνητικό επιστημονικό αντικείμενο και εφαρμογές. Διαγράφονται αισιόδοξες προοπτικές για το μέλλον της Κυτταρολογίας.

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΟΥΝ ΠΛΗΡΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ (3 έτη)

Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιώς-ΜΕΤΑΞΑ
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών-Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ-
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών-ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών-ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών-ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ
Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών-ΛΑΙΚΟ
Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών-ΑΓ. ΣΑΒΒΑΣ
Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο ΝΙΚΑΙΑΣ
Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος-Η ΣΩΤΗΡΙΑ
Νοσοκομείο Αθηνών-ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ
Γεν. Νοσ.Νέας Ιωνίας -ΑΓΙΑ ΌΛΓΑ
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης-ΑΧΕΠΑ
Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης-ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ
Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης-Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΡΙΟΥ Πατρών
Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΟΥΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 1 ΕΤΟΣ

Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης
Βενιζέλειο - Πανάνειο Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης
Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας